عکس های سنگنبشته داریوش بزرگ در بیستون- بخش دوم

عکس شماره 12: (اندازه بزرگ 2100*2800)

یییی

کککککککک

θātiy Dārayavauš xšāyaθiya nūram θuvam varnavatām tya manā kartam avaθa kārahyā rādy mā apagaudaya yadiy imām hadugām naiy apagaudayāhy kārahyā θahy Auramazdā θuvām dauštā biyā utātaiy taumā vasiy biyā utā dargam jivā

سسسسس

داریوش پادشاه می گوید: اکنون (که) تو را باور شود آنچه که از من انجام شد، آنگاه (آن را) از مردم پنهان مساز، اگر این سند را پنهان نسازی، به مردم بگویی، اهورامزدا تو را دوستار باد و دودمانت بسیار باد و دیرباز زی (OP DB, IV, 52-56)

یییییییی
ئئئئئئئ

عکس شماره 13: اندازه بزرگ (2063*2750)

.........

θātiy Dārayavauš xšāyaθiya tuvam kā hya aparam imām dipim vaināhy tyām adam niyapaišam imavā patikarā mātya vikanāhy yāvā utava āhy avaθāšatā paribarā

یییییی

داریوش شاه می گوید: تو که از این پس این نبشته را که آنرا من نوشتم ببینی، یا این پیکره ها را، مبادا آنها را نابود سازی، از این پس تا زمانیکه نیرومند هستی آنها را پاسدار باش (OP DB, IV, 69-72)

یییییی

عکس شماره 14: ستون های یکم، دوم و سوم نسخه پارسی باستان در این عکس زیر پیکره ها دیده می شوند. بالای سر پیکره داریوش بزرگ نسخه ایلامی (OP EL A) ودرست در همتراز بالای آن نسخه ایلامی برگردان بند 70 ستون چهارم نسخه پارسی باستان است. در سوی چپ آن برگردان پارسی همان نسخه ایلامی بالای سر داریوش کنده شده است. (اندازه بزرگ 1800*2400)

مممم

گگگگگگگگ

θātiy Dārayavauš xšāyaθiya yadi imām dipim vaināhy imaivā patikarā naiydiš vikanāhy utātaiy yāvā taumā ahatiy paribarāhadiš Auramazdā θuvām dauštā biyā utātaiy taumā vasiy biyā utā dargam jivā utā tya kunavāhy avataiy Ahuramazdā ucāram kunautuv (OP DB, IV, 72-76)

ببببببببب

داریوش پادشاه می گوید: اگر این نبشته را ببینی (یا) این پیکره ها را، نابود نسازی آنها را تا زمانیکه نیرومند باشی نگهدار باشی، اهورامزدا تو را دوستار باد و دودمانت بسیار باد و دیرباز بزی و آنچه انجام دهی اهورامزدا آن را به نیکی پاداش دهد.

بببببببب

ببببببببب

عکس شماره 15: در بالای سر پیکره ها برگردان پارسی باستان و نسخه اکدی نوشته های نمایانگر پیکره ها آورده شده اند. شگفت آور است که این نوشته ها همگی در زیر پیکره دایره بالدار آورده شده اند نه در بالای آن (اندازه بزرگ 1500*2000)

یییییییی

عکس شماره 16: ستون دوم و سوم نسخه نوی ایلامی دست چپ نسخه پارسی باستان. این بخش از نوشته ها پس از کندن پیکره سکونخای سکایی و از میان رفتن نسخه کهنه ایلامی دوباره نوشته شده است (اندازه بزرگ 1800*2400)

یییییییییییی

عکس شماره 17: نسخه اکدی در بالای نسخه نوی ایلامی و همچنین سوی چپ پیکره ها که در یک ستون دو بخشی بزرگ نوشته شده است (اندازه بزرگ 1763*2350)

ییییییییی

عکس شماره 18: ستون یکم و دوم نسخه پارسی باستان زیر پیکره ها (اندازه بزرگ 1800*2400)

ییییییییی

عکس شماره 19: بخشی از ستون دوم و سوم نسخه پارسی باستان زیر پیکره ها (اندازه بزرگ 1725*2300)
ییییییییییی

عکس شماره 20: نسخه کهنه ایلامی که پس از کندن پیکره سکونخای با کلاه نوک تیز بخشی از آن ازمیان رفته و پس از کپی نویسی در سوی چپ نسخه پارسی باستان از میان رفته است. تنها سه خط از این نسخه زیر پای پیکره سکونخا نمایان است (اندازه بزرگ 1613*2150)

یییییییییی

ااااااا

عکس شماره 21: پیکره دایره بالدار که در سنگنبشته بیستون نمایش داده شده به شیوه هنری اکدی تراشیده شده است. این احتمال هست که بخشی از این پیکره پس از تراش در جایی دیگر به اینجا آورده شده و سپس چسبانده شده است. بالهای دایره چون بالهای دایره های بالدار آشوریان و همچنین اورارتوییان تراشیده شده است. کلاه روی سر پیکره درون دایره نیز اکدی است. بالای این کلاه یک ستاره 8 پر کنده شده که در جهان میان رودان باستان نماد «شاماش» خدای خورشید اکدیان بود. شگفت آور است که سه بخشی بودن را در این دایره آشکارا می بینیم. هر بال این دایره با موج رودخانه به سه بخش تقشیم شده و افزون بر این خود دایره هم از سه انگاره بزرگ تشکیل شده است: دایره، بالها و دم که پرنده ای را نمایان می سازند و همچنین پیکره یک آدمی. نمایش این گونه دایره بالدار با بالهای مانند رود مواج، پیش از این میان آشوریان ، بابلیان و نیز اورارتیان گسترده بوده و این گونه بالها با اندیشه بخشندگی خورشید و بارش از آسمان در پیوند بود. پرتوهای خورشید چون بارش باران از آسمان فرو می ریزند و به زمین زندگی می بخشیند. همچنین از آنجا که دو رود بزرگ در میان رودان روان بوده آن سرزمین را آبیاری می ساخت، خورشید را نیز چون آبیاری کننده آسمانی زمین دیده بالهایش را مانند موج های رودخانه می دیدند.

ببببببب

نمایش دایره بالدار نخستین بار از آغاز هزاره سوم پیش از میلاد نزد مصریان باستان پدیدار شد. مصریان آنرا نماد «هوروس» با «هروبهوتت» (هوروس با بالهای رنگارنگ) می نامیدند که هوروس خدای روشنایی و خورشیدی و پیروز در نبرد با تاریکی و بدی نزد مصریان کهن بود. اسطوره «هروبهوتت و دایره بالدار» که بر دیوارهای پرستشگاه «ادفو» در مصر بالا نوشته شده پیوند آشکار دایره بالدار را با باورهای مصریان کهن نشان می دهد که نمایش این دایره سخت با آیین های مصریان کهن در پیوند بود.

تتتت

از آغاز هزاره دوم نمایش باشکوه دایره بالدار از سوی «هتیت ها»، «میتانی ها»، «بابلی ها» و سپس «اورارتوییان» و... آغاز شد. در همه این تمدن ها این دایره نماد روشنایی و خورشید و پیروزی بر تاریکی پنداشته شده با شکوه بسیار نمایش داده می شدند. این نکته باید فراموش نشود که در بررسی دایره بالدار هخامنشی افزون بر بررسی اسطوره های ایرانیان باستان و باورهای آنان به نبرد روشنایی و تاریکی، به نمایش این دایره در تمدنهای پیش از هخامنشیان توجه شده اسطوره ها و باورهای در پیوند با آن پژوهش شوند.

اااااااا

پس می توان گفت نمایش این دایره بالدار در هنر هخامنشی همچون هنر تمدن های پیش از آنان، سراسر با باورهای آیینی آنان به ویژه به باورها درباره نبرد کیهانی نیکی و بدی که در آیین زرتشت آشکار شد درپیوند بوده جنبه آیینی و دینی نمایش این دایره را در همین سنگنبشته بیستون می توانیم دریابیم.

تتتتت

داریوش بزرگ به پاس پیروزی بر شورشیان دست راست خود را به نشان درود به سوی دایره بالدار بالا آورده و پیکره ها چنان نمایش داده شده اند که گویی دایره بالدار دشمنان داریوش را در بند کرده آنها را به پیشگاه او آورده است. پس نمایش این دایره گونه ای نمایش انگاره «جنگ» و «پیروزی» بود. انگاره که نزد مردمان کهن در نبرد کیهانی روشنایی و تاریکی تجلی یافته و پسان تر نزد ایرانیان در شخصیت «ایزد بهرام» نمایان گشت. شگفت آور است که همین اندیشه را پسان تر در سیمای تاج برخی شاهان ساسانی به ویژه «خسرو دوم» نیز می بینیم که بالهای گشوده فراز تاج آنان نمادی از ایزد بهرام و پیروزی بودند. نمای کمانی که همراه پیکره این دایره بالدار است درست همانند دایره های بالدار آشوریان، این اندیشه را آشکارتر نموده است.

ییییییی

آیا این دایره نماد همان اهورامزدا است؟ به باور من اینکه این دایره بالدار را همان نماد اهورامزدا بدانیم یک سادگی بسیار آشکار است. کوهی که داریوش بزرگ سنگنبشته نامدار خود را بر آن کند، کوه «بغستان» نام داشت و زمانی «کتزیاس» هم نوشت که این کوه به «زئوس» (اهورامزدا) پیشکش شده است. پس اینکه بر دیواره کوهی که پیشکش شده به اهورامزدا پنداشته شده و «جایگاه اهورامزدا» خوانده شود پیکره ای را به نام نماد اهورامزدا نمایش دهند، طبیعی نیست.

ییییی

دوم اینکه بالاتر گفتم که نمایش این دایره سده ها در هنر پیش از هخامنشیان گسترده بود و سراسر با اندیشه های خورشید درپیوند بود. خورشید خود یکی از آفریده شدگان بدست اهورامزدا بوده و ایرانیان کهن او را نماز و نیایش می گفتند. خورشید چشم اهورامزدا و نماد پاکی و همچنین پیروزی بود و نمادهایی که پسان تر در «بهرام یشت» به ایزدبهرام نسبت داده شده درحقیقت از روزگاری دور از نمادهای خورشید بودند. افزون بر این دور است اهورامزدایی که نزد هخامنشیان آفریننده زمین، آسمان و مردم خوانده شد، دارای پیکره ای بوده باشد آنهم بدین گونه! آرزوی ما این است که زمانی بتوانیم جستارهایی درباره همین دایره بالدار و پیوند آن با اندیشه های خورشید و همچنین «فر» که نزد هخامنشیان نیز دارای جایگاه برجسته ای بود داشته باشیم.

یییییی

نمایش پیکره ها در بیستون به گونه ای نمایش پیروزی نیروی کیهانی روشنایی بر تاریکی است که در ایران باستان و آیین زرتشت نمایان بود. همه جا در این سنگنبشته داریوش از شورشیان به نام «دروغگو» یاد کرده که نماد و انگاره ای اهریمنی بود (اندازه بزرگ 1800*2400)یییییییییییی

یییییییی
ننننننن

θātiy Dārayavauš xšāyaθiya yadiy imām dipim imaivā patikarā vaināhy vikanāhadiš utātaiy yāvā taumā ahatiy naiydiš pairibarāhy Ahuramazdātaiy jatā biyā utātaiy taumā mā biyā utā tya kunavāhy avataiy Auramazdā nikatuv

ییییییی

داریوش پادشاه می گوید: اگر این نبشته (یا) این پیکره ها را ببینی آنها را نابود سازی و تا زمانیکه نیرومند باشی آنها را پاسدار نباشی، اهورامزدا نابودکننده تو باد و دودمانت مباد و آنچه انجام دهی اهورا مزدا آنرا نابود سازد. (OP DP, IV, 76-80)

ییییییییی

ننننن

عکس شماره 22: (اندازه بزرگ 2138*2850)
ببببببببب